در این مقاله قصد داریم تفاوت فرمان برقی با هیدرولیک را بررسی کنیم با نایکو پارت همراه باشید. فرمان یکی از اجزا و اجزا اساسی خودرو به شمار می‌رود. از روزهای اولیه‌ی اختراع خودرو تا به امروز، فرمان‌ها به سه دسته‌ی اصلی تقسیم‌بندی شده‌اند.
در آغاز، فرمان‌ها کاملاً مکانیکی عمل می‌کردند. به طوری که راننده با چرخاندن دسته‌ی فرمان، گشتاوری تولید می‌کرد که از طریق میل فرمان به اتصالات منتقل می‌شد و باعث چرخش چرخ‌ها به طرفین می‌شد.
این نوع از فرمان‌ها به عبارت دیگر سفت بودند و برای جلوگیری از آن‌ها نیاز به نیروی زیادی وجود داشت. همچنین، وقتی خودرو با سرعت پایین حرکت می‌کرد یا در حالت توقف قرار داشت، فرمان با مشکلاتی مواجه می‌شد.
به همین دلیل، مهندسان خودروسازی به فکر استفاده از یک سیستم کمکی افتادند تا به راننده در جلوگیری از این مشکل کمک کند. در نتیجه، فرمان هیدرولیک به‌وجود آمد.
فرمان هیدرولیک
سیستم فرمان هیدرولیک به اصطلاح تجدید طراحی می‌شود، که در واقع یک تغییر در سیستم فرمان مکانیکی است. در این نوع سیستم، در هنگام گردش فرمان، نیروی هیدرولیکی توسط روغن به کمک دستان راننده اعمال می‌شود. این باعث می‌شود که نیاز به نیروی کمتری برای چرخاندن فرمان به وجود آید.
در این سیستم، یک پمپ هیدرولیکی با مخزن روغن، از طریق تسمه‌ای که به میل لنگ خودرو متصل است، حرکت می‌یابد. به این ترتیب، توان موتور (که حدود ۲ تا ۴ اسب بخار می‌باشد، بسته به توان سیستم هیدرولیک) برای حرکت پمپ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگرچه سیستم فرمان هیدرولیکی به راننده در گرداندن فرمان کمک می‌کند و تجربه‌ی گرداندن را راحت‌تر می‌کند، اما به دلیل وجود اتصالات مکانیکی، ضربات و لرزش‌ها به دستان راننده منتقل می‌شوند. همچنین، با توجه به نوع اتصال تسمه به میل لنگ، مقداری از توان موتور هم مصرف می‌شود. به طور موازی، به دلیل استفاده از تسمه و روغن هیدرولیک، نیاز به تعمیرات و نگهداری نیز وجود دارد.
فرمان برقی یا EPS
سیستم فرمان پیشرفته‌ترین کاربردی در زمینه صنعت خودرو تا به امروز، سیستم فرمان EPS یا به عبارت دیگر، فرمان برقی الکترونیکی می‌باشد. این نوع سیستم فرمان به‌طور گسترده به عنوان فرمان برقی شناخته می‌شود و اکنون تقریباً تمامی خودروهای جدید در سراسر جهان از این تکنولوژی پیشرفته بهره‌برداری می‌نمایند. از مزایای ویژه این سیستم می‌توان به حذف پمپ هیدرولیک، تسمه و بخشی از اتصالات فلزی اشاره نمود.
به این ترتیب از تفاوت فرمان برقی با هیدرولیک این است که، سیستم فرمان الکترونیکی وزنی کمتر نسبت به نسخه‌های هیدرولیکی داراست. همچنین، تعمیرات و نگهداری این نوع سیستم نیز از پیچیدگی‌های دیگر سیستم‌های فرمان جلوگیری می‌نماید.
در این نوع فرمان، یک موتور الکتریکی وظیفه دارد تا زاویه گردش فرمان را احساس نموده و از طریق عملگرها دستور گردش را ارسال کند. به علاوه، یکی از مزایای سیستم فرمان EPS نبود انتقال ضربات ناشی از عدم صافی جاده به دستان راننده است.
علاوه بر این، یکی از ویژگی‌های برجسته سیستم فرمان برقی، نرمی در عملکرد آن می‌باشد. این سیستم همچنین توانایی تطبیق بیشتری نسبت به سرعت خودرو دارد. به این معنی که در سرعت‌های کمتر، حساسیت بیشتری داشته و در سرعت‌های بالاتر، حساسیت کمتری ارائه می‌کند که در بهبود ایمنی و پویایی خودرو تأثیرگذار است.
نحوه تشخیص فرمان برقی
برای “تشخیص نوع سیستم فرمان در خودرو” و تشخیص آنکه آیا خودروی شما از سیستم فرمان برقی یا هیدرولیک استفاده می‌کند، ابتدا باید به نماد EPS روی صفحه کیلومتر توجه نمایید. وقتی شما سوئیچ خودرو را به حالت راه‌اندازی قرار می‌دهید یا به عبارت دیگر، سوئیچ را فشار می‌دهید، اگر خودرو از سیستم فرمان برقی استفاده کند، نماد EPS روی صفحه کیلومتر نمایش داده خواهد شد.
| جهت خرید جعبه فرمان کامل چانگان CS35 کلیک کنید |  |
یکی از دیگر روش‌های تشخیص اینکه آیا خودروی شما دارای سیستم فرمان برقی است یا خیر، بررسی وجود پمپ یا مخزن هیدرولیک و شلنگ‌های با فشار ضعیف و فشار قوی روغن هیدرولیک می‌باشد. سیستم‌های فرمان برقی از هیچ‌کدام از این اجزا استفاده نمی‌کنند.
علاوه بر این نکته، اگر در هنگام چرخش فرمان، به ویژه در سرعت‌های پایین، احساس می‌کنید که این کار با آسانی و بدون مقاومت انجام می‌شود، ممکن است فرمان خودروی شما از نوع برقی باشد.
مزایا و معایب فرمان هیدرولیکی
مزایا فرمان هیدرولیکی
- در سیستم‌های فرمان هیدرولیکی، احساس روانشناسی برخورد لاستیک‌ها با ناهمواری‌های جاده به شما ارائه می‌شود و از وضعیت لاستیک‌ها در شرایط متفاوت باخبر می‌شوید. به اصطلاح، با استفاده از این نوع سیستم فرمان، قادر خواهید بود تا ارتباط بهتری با خودروی خود برقرار نمایید.
- اگرچه پیچیدگی فنی سیستم‌های هیدرولیکی نسبت به سیستم‌های برقی بیشتر است، اما تعمیرکاران ایرانی با آشنایی بیشتری در زمینه آن‌ها دارند و تعمیر و نگهداری آن را به‌عنوان کاری آسان‌تر در نظر می‌گیرند.
| جهت خرید جعبه فرمان برلیانس H220-H230 کلیک کنید |  |
معایب فرمان هیدرولیکی
- یکی از مشکلات چالش‌برانگیز این سیستم این است که نیروی هیدرولیکی به صورت مداوم تولید می‌شود، حتی در زمانی که فشار مایع هیدرولیک موردنیاز نیست. این موضوع عملاً بار اضافی را بر دوش موتور اعمال می‌کند و به تبع آن منجر به کاهش توان موتور و افزایش مصرف سوخت خودرو می‌شود. به عبارت دیگر، در این سیستم، انرژی به صورت پایا تلف می‌شود و این امر اثر مخربی بر عملکرد و اقتصادی خودرو دارد.
- ضمن اینکه در طول زمان، قطعات این سیستم مستهلک می‌شوند و مشکلات خرابی نیز در طولانی‌مدت به وجود می‌آید. این وضعیت موجب نیاز به تعمیرات مکرر و تعویض قطعات می‌شود که هزینه‌های اضافی و وقت‌گیر را برای مالکان خودرو به همراه دارد.
- یک نکته دیگر نیز این است که همواره باید سطح مایع هیدرولیک در خودرو را چک و بررسی نمود. این اقدام ضروری است تا به عملکرد صحیح و بهینه‌ی سیستم فرمان اطمینان حاصل شود و از وقوع مشکلات جدی جلوگیری شود.
مزایا و معایب فرمان برقی
مزایا فرمان برقی
- کاهش استهلاک
- تخلیه بار اضافه از بار موتور (کاهش مصرف سوخت و افزایش توان)
- کاهش پیچیدگی فنی
- فرمان با نرمی فوق‌العاده
- امکان تنظیم به‌سادگی به حالت‌های اسپرت، کامفورت و غیره (با تنها تغییر تنظیمات ECU)
مصرف سوخت کمتر
در سیستم فرمان برقی، هیچ نیازی به پمپ‌ها یا پیستون‌هایی که در سیستم فرمان هیدرولیک وجود دارند، نیست. به‌جای آن، یک موتور برقی با ساختار ساده تمام عملیات را انجام می‌دهد. این واقعیت باعث می‌شود که وزن کلی خودرو به‌طور قابل توجهی کاهش یابد.
در مقایسه با سیستم فرمان هیدرولیک، در سیستم فرمان برقی، قرار دادن اجزا و تولید نیروی موردنیاز بسیار ساده‌تر است. به همین دلیل، شرکت‌های تولید کننده خودرو اغلب به‌جای سیستم هیدرولیک، این نوع سیستم را انتخاب می‌کنند.
به اضافه این مسئله، سیستم فرمان برقی تنها نیمه‌ی نیروی موردنیاز برای پیشرانه خودرو را مصرف می‌کند، به عبارت دیگر تنها ۹۰ درصد از توان موردنیاز سیستم فرمان هیدرولیک. این ترکیب از عوامل باعث می‌شود که سیستم فرمان برقی به‌طور کلی مقرون به‌صرفه‌تر از سیستم هیدرولیک عمل کند.
| جهت خرید جعبه فرمان برلیانس H320-H330 کلیک کنید |  |
هزینه تعمیر و نگهداری کمتر
یکی از تفاوت فرمان برقی با هیدرولیک این است که، خودروهای مجهز به سیستم فرمان هیدرولیک برای عملکرد خود به روغن هیدرولیک نیاز دارند، در حالی که در سیستم فرمان برقی این احتیاج وجود ندارد. تعمیر و تنظیم خودروهای با سیستم فرمان برقی نیز به‌طرز آسانی قابل انجام است و معمولاً با چند مورد کوتاه در طرح کلی سیستم خلاصه می‌شود.
معایب فرمان برقی
- هزینه گزاف و سنگین
- در این سیستم، ارتعاشات ناشی از تماس لاستیک‌ها با سطح جاده به ندرت به سیستم فرمان منتقل می‌شود، بنابراین راننده اغلب قادر به درک واقعی از تجربه رانندگی نیست و همواره احساس می‌کند که سیستم‌های الکترونیکی در حال کنترل خودروی او هستند.
تفاوت فرمان برقی با هیدرولیک در ماشین های سنگین
استفاده گسترده از این سیستم در تمامی نوع خودروها، به ویژه در خودروهای سنگین، ممکن نیست؛ زیرا در خودروهای حامل بار و سنگین، نیاز به موتور الکتریکی بسیار پرقدرت است تا بتواند چرخ‌های خودرو را به حرکت درآورد.
به‌طور کلی، نصب و بهره‌برداری از این نوع موتور الکتریکی در خودرو هزینه‌های قابل توجهی را به همراه دارد و این مسئله باعث می‌شود که استفاده از آن در خودروهای سنگین و وزن‌بر کامیون‌ها به‌صورت عملی غیرممکن به نظر برسد.
علائم خرابی سیستم فرمان چیست؟
چندین نشانه از خرابی ورودی سیستم فرمان وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات در انجام مانورها و کنترل فرمان
- شنیدن صداهای غیرعادی از فرمان در هنگام چرخش چرخ‌ها
- تغییر در وزن و سختی فرمان
دلایل به هم خوردن تنظیم فرمان
- صدمه به بخش جلویی خودرو
- شیوه رانندگی
- تصادف
- سطوح ناهموار جاده و شرایط غیرمنتظره
نشانه‌های به هم خوردن میزان فرمان
- سایش لاستیک‌های خودرو
- عدم حفظ تعادل خودرو خودرو
- به یک جهت کشیده می‌شود
- تغییر در زاویه‌ی چرخاندن غربیلک فرمان
| جهت خرید جعبه فرمان چانگان ایدو Eado کلیک کنید |  |
اهمیت تنظیم فرمان
- مانع شدن از واژگون شدن خودرو
- پیشگیری از سایش بیش از حد لاستیک‌ها
- حفظ قابلیت فرمان‌پذیری و کنترل خودرو در سرعت‌های بالا
- کاهش مصرف سوخت
- جلوگیری از زیاده‌رفتن در استهلاک سیستم تعلیق و جعبه‌ی فرمان خودرو
چه زمان به میزان فرمان نیاز است؟
در شرایط نرمال، مناسب است تنظیم فرمان خودرو را سالانه انجام دهید. اما در موقعیت‌هایی مانند وقوع تصادف، رانندگی در مسیرهای غیر منظم و ناهموار، گیر کردن خودرو در چاله یا برخورد با موانع در کنار جاده، تنظیم فرمان ممکن است به تعطیلی برسد. یکی از راه‌های ساده برای تشخیص این وضعیت، توجه به تغییر در زاویه قرارگیری غربیلک فرمان است.
مناسب است زاویه غربیلک فرمان در مسیرهای صاف و تراز قرار گیرد. بهتر است در صورت تشخیص تغییر در وضعیت غربیلک فرمان، به تنظیم آن پرداخته و تطابق آن را با وضعیت معمول خودرو برقرار کنید. امید واریم که با مقاله تفاوت فرمان برقی با هیدرولیک توانسته ایم بسیاری از سوالات شما عزیزان را پاسخ داده باشیم.