میل لنگ خودرو یکی از اجزای اساسی موتور خودرو است که در عملکرد و مکانیسم حرکتی ماشین نقش حیاتی دارد. باید توجه داشت که تمامی اجزای موتور به هم مرتبط هستند؛ بنابراین خرابی یا اشکال در هر یک از این اجزا می‌تواند منجر به خرابی و آسیب موتور شود. در ادامه مباحث مربوط به موتور خودرو، این بار قصد داریم شما را با میل‌لنگ و نقش آن در موتور و مکانیسم حرکتی خودرو آشنا کنیم. با نایکو پارت همراه باشید.
جنس میل لنگ خودرو چیست؟
تمامی میل‌لنگ‌ها از جنس فولاد ساخته می‌شوند که با استفاده از روشی به نام فورج تهیه می‌گردند. امروزه، برای ساخت این قطعه از ترکیب کربن متوسط یا آلیاژ فولاد با نیکل یا کروم بهره می‌برند. همچنین، فلز وانادیوم برای تسریع خنک شدن در برابر هوا به‌کار می‌رود.
ساختار اصلی میل‌لنگ از اجزای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:
- وزن‌های تعادل
- محور اصلی
- لنگ‌ها
- بازوی لنگ
محور اصلی، همان محوری است که تمامی لنگ‌ها و بازوها به‌صورت طولی بر روی آن سوار هستند. وزن‌های تعادل در میل‌لنگ برای حفظ تعادل بهتر در برابر فشار پیستون‌ها و روان‌تر شدن حرکت موتور و دور آن تعبیه شده‌اند. هر چه طول محور میل‌لنگ بیشتر باشد، نقاط اتکا نیز باید بیشتر شوند تا احتمال تاب برداشتن کاهش یابد و موتور نرم‌تر کار کند.
علائم خرابی میل لنگ خودرو
میل لنگ خودرو جزء قطعات با طول عمر بالاست، اما به دلیل مواردی که قبلاً ذکر شد، امکان خرابی و از کار افتادن آن وجود دارد. اما علائم خرابی میل لنگ خودرو چیست؟ در ادامه به برخی از این علائم اشاره کرده‌ایم:
- قفل شدن موتور خودرو
- شکستگی یا سایش خود میل‌لنگ
- صدای شبیه ضربه زدن هنگام گاز دادن
- روغن‌ریزی از دو سر میل‌لنگ
معایب تراش میل لنگ خودرو
بیشتر مکانیک‌ها توصیه می‌کنند در صورت آسیب دیدن و خرابی میل لنگ خودرو، آن را تعویض کنید. با این حال، گاهی اوقات این قطعه تراش داده می‌شود. اگرچه تراش میل‌لنگ هزینه کمتری نسبت به تعویض کامل آن دارد، اما منجر به از بین رفتن بالانس استاندارد اصلی قطعه می‌شود. کاهش ضخامت و عمر مفید میل‌لنگ، افزایش فرسایش خود قطعه و سایر اجزا، و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری از دیگر معایب تراش میل‌لنگ هستند.
| جهت خرید میل لنگ برلیانس کلیک کنید |  |
اجزای میل لنگ خودرو
میل لنگ خودرو دارای اجزای مختلفی است و نامگذاری آن‌ها بسیار تخصصی است. منظور از ژورنال (Journal) در میل‌لنگ قسمتی است که درون یاتاقان می‌چرخد و به دو نوع ژورنال اصلی و ژورنال شاتون یا لنگ متحرک تقسیم می‌شود.
ژورنال‌های اصلی محور اصلی چرخش میل‌لنگ هستند و ژورنال‌های شاتون یا لنگ متحرک (Connecting rod journals) به شاتون متصل می‌شوند. در انگلیسی، ژورنال شاتون با نام crank pin نیز شناخته می‌شود. در این‌جا اجزا و کارکرد هر کدام از اجزای میل‌لنگ را توضیح می‌دهیم:
لنگ متحرک (Crank Pin): پین لنگ یا لنگ‌های متحرک که در انگلیسی با نام Rod Bearing Journals شناخته می‌شود، قسمتی استوانه‌ای از میل‌لنگ است که به شاتون متصل می‌شود. با چرخش میل‌لنگ، شاتون به سمت بالا و پایین حرکت کرده و نیرو را از پیستون‌ها به لنگ متحرک منتقل می‌کند.
محور اصلی (Main Journal): ژورنال اصلی یا محور اصلی به موتور متصل شده و محور اصلی چرخش میل‌لنگ است. ژورنال اصلی برای عملکرد موتور بسیار مهم است زیرا پشتیبانی و پایداری میل‌لنگ را فراهم می‌کند. در محور اصلی، سوراخ‌هایی برای عبور روغن و روانکاری وجود دارد. فاصله بین محور ژورنال اصلی و ژورنال شاتون شعاع میل‌لنگ نامیده می‌شود.
فلنچ مونتاژ فلایویل (Flywheel Mounting Flange): فلنچ فلایویل یک سطح صاف در انتهای میل‌لنگ است که محل نصب فلایویل است. فلایویل یک جرم دوار سنگین است که به کاهش ارتعاشات موتور کمک کرده و مکانی برای اتصال کلاچ در خودروهای گیربکس دستی فراهم می‌کند.
وزنه تعادل (Counterweight): وزنه تعادل، که در انگلیسی crankweb نیز نامیده می‌شود، جرم سنگینی فلزی است که به میل‌لنگ در روبروی صفحات میل‌لنگ متصل می‌شود. هدف آن متعادل‌کردن مجموعه دوار و کاهش ارتعاشات ناشی از حرکت رفت و برگشتی پیستون‌ها است.
محل عبور روغن (Oil Passage): گذرگاه روغن یک کانال یا سوراخ کوچک در میل‌لنگ است که به روغن موتور اجازه می‌دهد از میان آن عبور کرده و یاتاقان‌ها و سایر قسمت‌های متحرک را روغن‌کاری کند. روغن‌کاری مناسب برای کاهش اصطکاک و سایش و افزایش عمر موتور ضروری است. پمپ روغن وظیفه تزریق روغن به این سوراخ‌ها را برعهده دارد.
سوراخ یا حفره تعادل (Balance Holes): به سوراخ‌هایی که درون وزنه تعادل وجود دارند، سوراخ تعادل گفته می‌شود. از این سوراخ‌ها برای بالانس کردن میل‌لنگ استفاده می‌شود. با فرو کردن فلزات سنگین در این سوراخ‌ها، میل‌لنگ بالانس می‌شود.
کاسه نمد میل‌لنگ (Oil Seal): کاسه نمد میل‌لنگ واشری است کاسه‌ای شکل که در تمامی سیستم‌های هیدرولیکی، پیستون‌ها، میل‌لنگ و سایر قطعات خودرو که در آن‌ها سیالات در جریان هستند، استفاده می‌شود. کاسه نمد میل‌لنگ برای بازگشت روغن به مخزن خودرو و جلوگیری از نشت روغن و ورود گرد و غبار به موتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاسه نمد میل‌لنگ در انتها و ابتدای میل‌لنگ قرار دارد.
- کاسه نمد اورینگ که در بخش جلویی میل‌لنگ و موتور و پشت سر پولی قرار دارد.
- کاسه نمد پکینگ یا کاسه نمد ته میل‌لنگ که در بخش انتهایی میل‌لنگ و پشت فلایویل قرار دارد.
- کاسه نمد میل‌لنگ قیمت کمی دارد، اما دسترسی به آن سخت است و باید کلاچ و فلایویل باز شوند. بنابراین، توصیه می‌شود که در هنگام تعمیر موتور حتماً آن‌ها را تعویض کنید.
مسیر کلید (Keyway): مسیر کلید شکافی است که روی میل‌لنگ بریده شده و اجازه می‌دهد یک کلید وارد شده و اتصال مطمئنی بین میل‌لنگ و سایر اجزا، مانند چرخ فلایویل یا پولی ایجاد کند.
انواع میل لنگ خودرو
انواع مختلفی از میل‌لنگ در موتورها استفاده می‌شوند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. رایج‌ترین انواع میل‌لنگ به شرح زیر است:
۱- میل‌لنگ یک‌تکه (Single Solid Piece): این نوع میل‌لنگ از یک قطعه فولادی ساخته شده و در موتورهای چند سیلندر استفاده می‌شود.
۲- میل‌لنگ تماماً ساخته‌شده (Fully Built Shaft): این میل‌لنگ از قطعات مجزا تشکیل شده که با هم مونتاژ می‌شوند. در میل‌لنگ تماماً ساخته‌شده، محور اصلی، وزنه تعادل، یاتاقان و سایر اجزا به‌صورت جداگانه تولید و سپس ماشینکاری و مونتاژ می‌شوند.
| جهت خرید میل لنگ چانگان ایدو EADO کلیک کنید |  |
۳- میل‌لنگ نیمه‌ساخته (Semi-built Shaft): این نوع میل‌لنگ ترکیبی از میل‌لنگ ریخته‌گری، بیلت و کاملاً ساخته‌شده است. در این نوع میل‌لنگ، برخی قطعات نظیر یاتاقان‌ها و صفحات میل‌لنگ به‌صورت یک‌تکه تولید شده و با دیگر قطعات مونتاژ می‌شوند. این نوع میل‌لنگ در موتورهای دیزلی کشتی کاربرد دارد و تعادلی از استحکام، دوام و مقرون‌به‌صرفه‌بودن را ارائه می‌دهد.
۴- میل‌لنگ جوش داده‌شده (Welded Piece): در این نوع میل‌لنگ، قطعات مختلف به‌صورت مجزا تولید و سپس به یکدیگر جوش داده می‌شوند. این طراحی مقاومت بالایی دارد اما هزینه تولید آن بالاست.
۵- میل‌لنگ فورج (Forged): این نوع میل‌لنگ با حرارت‌دادن یک شمش فولادی و سپس شکل‌دهی آن با استفاده از پرس ساخته می‌شود و بدون جوشکاری است. میل‌لنگ‌های فورج قوی‌تر و بادوام‌تر از میل‌لنگ‌های چدنی هستند و برای موتورهای با کارایی بالا که قدرت و گشتاور زیادی تولید می‌کنند، ایده‌آل هستند. همچنین چون سبک‌تر از میل‌لنگ‌های چدنی هستند، باعث کاهش جرم، چرخش بهتر موتور و بهبود عملکرد می‌شوند. با این حال، تولید آن‌ها گران‌تر است.
۶- میل‌لنگ بیلت (Billet): این نوع میل‌لنگ از یک تکه فولاد با استحکام بالا (آلیاژ ۴۳۴۰ که عمدتاً شامل کرومیوم، نیکل، آلومینیوم و مولیبدنوم است) و با ماشینکاری تولید می‌شود. میل‌لنگ بیلت بسیار قوی و بادوام است اما قیمت آن نسبت به سایر انواع بیشتر است.
میل لنگ خودرو و میل سوپاپ
میل سوپاپ (camshaft)، که به آن میل بادامک نیز گفته می‌شود، در قسمت بالایی موتور خودرو قرار دارد و توسط میل‌لنگ و با استفاده از تسمه تایم به حرکت در می‌آید. وظیفه میل سوپاپ باز و بسته کردن منظم سوپاپ‌های ورودی سوخت و خروج دود در سیلندرها است. اغلب خودروهای امروزی دارای دو میل سوپاپ هستند؛ یکی وظیفه کنترل ورود سوخت و دیگری مسئول خروج دود را بر عهده دارد.
تفاوت میل لنگ خودرو موتورهای خطی با موتورهای خورجینی
در موتورهای خطی، تعداد لنگ‌ها برابر با تعداد سیلندرها است، در حالی که در موتورهای خورجینی، تعداد لنگ‌ها نصف تعداد سیلندرها است. در میل‌لنگ خودرو، وزنه‌هایی وجود دارد که برای حفظ تعادل در برابر فشار پیستون و شاتون ضروری هستند و همچنین باعث روان‌تر کار کردن موتور و افزایش دور موتور می‌شوند. بنابراین، در موتورهای ۸ سیلندر خورجینی، احتمال تاب برداشتن موتور در اثر حرارت و گرمای زیاد کاهش می‌یابد.
برای افزایش عمر مفید موتور خودرو، باید دمای مایع خنک‌کننده از حد مجاز بیشتر نشود. زمانی که موتور جوش می‌آورد، نباید آن را خاموش کنید، بلکه با ریختن آب روی رادیاتور که باعث کاهش حرارت می‌شود، درب رادیاتور را با احتیاط باز کرده و سطح آب و مایع خنک‌کننده را بررسی کنید. در برخی خودروها، مانند پژو ۴۰۵، پس از افزودن مایع خنک‌کننده باید عمل هواگیری انجام شود.
در نهایت، به یاد داشته باشید که دفترچه راهنمای خودرو بهترین منبع برای نگهداری صحیح از خودرو شما است.
| جهت خرید میل لنگ آریو کلیک کنید |  |
یاتاقان زدن و میل لنگ خودرو
هر عاملی که باعث دفرمه شدن یاتاقان‌ها شود، به‌طوری که یاتاقان‌ها بیش از حد از میل‌لنگ فاصله بگیرند یا بیش از حد به میل‌لنگ بچسبند، موجب می‌شود روغن موتور نتواند فضای بین یاتاقان و میل‌لنگ را پر کند. در این وضعیت، اصطلاحاً می‌گویند موتور یاتاقان زده است.
البته، یاتاقان زدن ممکن است ناشی از اختلال در روغن‌کاری نیز باشد. این مسأله شبیه به این سؤال است که اول مرغ وجود داشته یا تخم‌مرغ؛ دفرمه شدن قطعات باعث اختلال در روغن‌کاری می‌شود و برعکس، اختلال در روغن‌کاری باعث افزایش دما و اصطکاک بین میل‌لنگ، یاتاقان و شاتون شده و به دفرمه شدن یاتاقان‌ها منجر می‌شود که در این حالت می‌گویند موتور یاتاقان زده است.
اگر یاتاقان به میل‌لنگ چسبیده باشد، موتور به سختی و سنگینی حرکت می‌کند و این امر باعث از کار افتادن موتور می‌شود.
همچنین، اگر یاتاقان به‌دلیل فرسودگی یا اصطکاک زیاد دفرمه شود و ضخامت خود را از دست دهد، میل‌لنگ نمی‌تواند بدون لرزش به کار خود ادامه دهد، که در این صورت صدایی مانند تق‌تق ایجاد می‌کند که نشانه خرابی یاتاقان است.
اگر موتور برای مدت طولانی در شرایطی که یاتاقان‌ها مشکل دارند کار کند، تکه‌های یاتاقان به سرعت در سیستم روغن‌کاری به گردش در می‌آیند و در سراسر میل‌لنگ پخش می‌شوند و به میل بادامک آسیب می‌رسانند. ضایعات یاتاقان نیز به داخل سیلندرها پرتاب می‌شود، جایی که با سرعت به پیستون می‌زنند و به رینگ‌ها آسیب می‌رسانند. وقتی این اتفاق می‌افتد، کل مجموعه چرخان ممکن است گیر کرده و از حرکت باز ایستد.
نکات نگهداری میل لنگ خودرو
میل لنگ خودرو در صورت گرم شدن ممکن است خمیده شود. بنابراین، دمای آب رادیاتور باید همیشه از حد معینی پایین‌تر باشد. اگر خودرو شما جوش می‌آورد، نباید آن را خاموش کنید؛ بلکه باید با ریختن آب بر روی رادیاتور، دمای آن را کاهش دهید.
سپس، با احتیاط درب رادیاتور را باز کرده و سطح آب داخل آن را بررسی کنید. توجه کنید که آب را بر روی موتور و منیفولد نریزید. همچنین، هواگیری پس از افزودن آب به رادیاتور نقش مهمی در حفظ سلامت میل‌لنگ خودرو دارد.